Hoe wordt een zorgmachtiging uitgevoerd?
Nadat de rechter een zorgmachtiging op grond van de Wet verplichte ggz heeft afgegeven, kan de verplichte zorg direct uitgevoerd worden. De officier van justitie is hiervoor verantwoordelijk.
Na de rechterlijke uitspraak kan het volgende gebeuren:
Zorgverleners gaan naar de patiënt
- Zorgverleners mogen binnen komen op de plek waar de patiënt zich bevindt. Ook als dat thuis is. Zo nodig gaat de politie mee.
- Zorgverleners en politie mogen gevaarlijke voorwerpen afnemen. Daarvoor mogen ze onderzoeken of de persoon gevaarlijke voorwerpen in of onder zijn kleding heeft. Onderzoek ín het lichaam (visiteren) is niet toegestaan.
- Gevaarlijke voorwerpen worden bewaard, tenzij het gaat om verboden spullen zoals drugs of wapens.
De toepassing van verplichte zorg hoeft niet in een zorginstelling, maar kan ook buiten de zorginstelling plaatsvinden, bijvoorbeeld bij de patiënt thuis.
Uitgangspunt blijft vrijwillige zorg
Ook als sprake is van een zorgmachtiging moet de zorgverantwoordelijke altijd eerst proberen vrijwillige zorg te geven. Toepassing van verplichte zorg kan alleen als de patiënt zich tegen de zorg verzet en er geen andere zorgmogelijkheden meer zijn.
Toepassing van verplichte zorg
Voor de toepassing van verplichte zorg moet de zorgverantwoordelijke eerst:
- bekijken hoe de situatie van de patiënt op dat moment is;
- de verplichte zorg met de patiënt bespreken;
- (als de zorgverantwoordelijke geen psychiater is:) overleggen met de geneesheer-directeur.
De zorgverantwoordelijke zet op papier waarom verplichte zorg op dit moment noodzakelijk is. De geneesheer-directeur stuurt een kopie daarvan aan de patiënt, zijn vertegenwoordiger en zijn advocaat. Hij laat weten dat zij een klacht kunnen indienen tegen deze beslissing, en dat zij hulp kunnen krijgen van een patiëntenvertrouwenspersoon en een familievertrouwenspersoon.
Verdere stappen zijn uitgewerkt in de richtlijn Dwang en drang.
Afwijken van de zorgmachtiging
De zorgverantwoordelijke moet zich houden aan de verplichte zorg die in de zorgmachtiging staat. Andere vormen – die niet in de zorgmachtiging staan – zijn alleen tijdelijk mogelijk om een noodsituatie af te wenden. Het moet dan gaan om:
- Ernstig nadeel
- De veiligheid binnen een accommodatie of een andere locatie waar verplichte zorg wordt verleend
- De bescherming van rechten en vrijheden van anderen, of
- Het voorkómen van strafbare feiten.
De zorgverantwoordelijke kan dan maximaal drie dagen andere verplichte zorg geven dan in de zorgmachtiging staat. Als die tijdelijke verplichte zorg niet na twaalf uur kan worden afgebouwd, moet de zorgverantwoordelijke dit melden aan de geneesheer-directeur.
Is de vorm van verplichte zorg langer dan drie dagen noodzakelijk? Dan moet de geneesheer-directeur een aanvraag tot wijziging van de zorgmachtiging indienen bij de officier van justitie. De officier van justitie besluit of hij de rechter vraagt om de zorgmachtiging te wijzigen. De rechter moet dan binnen drie dagen beslissen.