Nieuwsbrief Wet zorg en dwang

De nieuwsbrief over de Wet zorg en dwang biedt een overzicht van het nieuws, de laatste beleidsactiviteiten, goede voorbeelden uit het veld en belangrijke ontwikkelingen binnen de sectoren die zich in Nederland bezighouden met deze wetgeving.

Wet zorg en dwang tijdens de coronacrisis

In deze periode waarin beperkende maatregelen worden geadviseerd vanwege het coronavirus en soms drastische maatregelen nodig zijn om risico’s voor kwetsbare cliënten te vermijden, blijft goed hulpverlenerschap voorop staan. Hierbij blijft het streven om zo veel als mogelijk oog te blijven houden voor het leveren van persoonsgerichte zorg.

Voor collectieve maatregelen (geldend voor alle cliënten en/of bezoekers) die genomen worden op basis van besluiten van de ministeriële commissie crisisbeheersing (MCCB) of adviezen en richtlijnen van het RIVM, geldt dat het stappenplan van de Wzd niet van toepassing is.
Bij collectieve maatregelen gaat het bijvoorbeeld om beperking van de mogelijkheden om cliënten te bezoeken, beperking van de mogelijkheden om de algemene ruimten binnen een instelling te gebruiken of het in afzondering moeten plaatsen van cliënten met (verdenking van) corona.

Voor individuele dwangmaatregelen in deze periode geldt als uitgangspunt dat de juiste professionele afwegingen worden gemaakt over welke zorg het beste passend is, ook ten aanzien van onvrijwillige zorg, de daarbij behorende procedures en de beschikbare capaciteit van zorgpersoneel.
Hierbij kan geheel of gedeeltelijk worden afgeweken van het stappenplan uit de Wzd.  
Concreet kan gedacht worden aan situaties waarbij er bijvoorbeeld door onderbezetting en capaciteitsproblemen als gevolg van de Corona, het gebruikelijke mdo niet in volle omvang geregeld kan worden, of aan de naleving van evaluatietermijnen en aan de inzet van de daarbij benodigde zorgverleners, zoals bijvoorbeeld de externe deskundigen. Wel moeten de gemaakte afwegingen zo veel als mogelijk worden vastgelegd in het dossier van de cliënt.

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) benadrukt dat zorgverleners in deze situatie de ruimte hebben om de zorg op afwijkende manieren te organiseren. De bestuurder is en blijft eindverantwoordelijk voor het leveren van zo goed mogelijke en veilige zorg.

Op dwangindezorg.nl is een speciale corona-pagina aangemaakt waar informatie die betrekking heeft op de coronacrisis in relatie met de Wzd op wordt geplaatst. De pagina zal regelmatig worden bijgehouden.

.

Begrijpelijke taal

Het is daarnaast van belang om de maatregelen die worden getroffen in toegankelijke taal uit te leggen aan de cliënten die het betreft. Zij hebben immers recht om te weten waarom deze maatregelen worden genomen. Dit kan bijdragen aan het tegengaan van verzet, en levert betere, veiligere zorg op. In het veld wordt informatiemateriaal ontwikkeld om het corona-virus uit te leggen aan mensen met een verstandelijke beperking.

Zo is er een Steffi ontwikkeld waarin in begrijpelijke taal wordt uitgelegd wat je wel en wat je niet moet doen om ervoor zorgen dat jij en anderen niet ziek worden.

Ook heeft ondere andere VGN informatie voor cliënten  op hun website beschikbaar.

.

De rol van de cliëntenvertrouwenspersoon.                    

Cliënten kunnen ook tijdens deze periode een beroep doen op de cliëntenvertrouwenspersoon (cvp). Deze kan de cliënt bijvoorbeeld ondersteunen bij het uiten en bespreken van eventuele onvrede over maatregelen die als gevolg van Corona zijn getroffen. Cliënten kunnen via de telefoon, Skype, Facetime of een andere soortgelijke voorziening contact opnemen met de cvp. Uiteraard blijft ook in deze periode de geheimhoudingsplicht van de cvp van kracht.

Dit betekent dat de cvp alleen met toestemming van de cliënt met anderen mag praten over wat de cliënt aan de cvp vertelt.

Wilt u weten hoe u in contact kunt komen met de cvp in uw regio? Kijk dan op de website van de Landelijke Faciliteit cvp.

Beeld: ©Rijksoverheid Dienst Publiek en Communicatie

Aanpassing wetgeving met betrekking tot de eisen voor de medische verklaring voor cliënten die al in een instelling verblijven.

VWS gaat de eis die geldt voor een medische verklaring aanpassen.

Het gaat om de volgende eis: een verklaring voor mensen die al in een instelling verblijven mag alleen worden afgegeven door een arts die niet verbonden is aan die instelling.

De eis dat deze arts niet verbonden mag zijn aan de instelling komt te vervallen. Voorgesteld is om hiervan te maken: “niet bij diens behandeling betrokken was” vervangen door “die ten minste gedurende één jaar geen zorg heeft verleend aan de cliënt en ten opzichte van de zorgaanbieder onafhankelijk functioneert”. Dit zal zo snel mogelijk in de regelgeving worden aangepast.

Totdat de regelgeving is aangepast zal het CIZ, in de geest van het overgangsjaar, deze eis niet hanteren bij het accepteren van medische verklaringen.

In de praktijk blijken namelijk uitvoeringsproblemen te ontstaan door de eisen aan de arts die de medische verklaring bij de aanvraag voor een rechterlijke machtiging (rm) respectievelijk een inbewaringstelling (ibs) afgeeft. In de Wet zorg en dwang zijn deze uitgebreider dan in de Wet verplichte ggz en voorheen in de wet Bopz.  

De overige eisen aan de medische verklaring blijven bestaan: de medische verklaring moet zijn opgesteld door een ter zake kundige arts die niet bij de zorg betrokken is (d.w.z. minimaal één jaar geen zorg heeft verleend aan de cliënt) en onafhankelijk van de aanbieder kan besluiten. De arts mag dan dus wel in dienst zijn van de zorgaanbieder.

Rectificatie omtrent het overgangsrecht

Ten onrechte werd, op onder meer de pagina over het overgangsrecht, de indruk gewekt dat op 1 juli 2020 alle  Bopz-machtigingen en Bopz-besluiten voor opname en verblijf voor mensen met een verstandelijke beperking en voor mensen met een psychogeriatrische aandoening komen te vervallen en opnieuw moeten worden aangevraagd. Dit is niet juist. Dergelijke machtigingen en besluiten zijn conform het overgangsrecht Wzd van rechtswege omgezet. De zorgaanbieder/beroepsbeoefenaar hoeft dus geen nieuwe machtigingen of besluiten aan te vragen indien de termijn nog niet verlopen is.

Alle besluiten als bedoeld in artikel 60 van de Wet Bopz en machtigingen tot opname en verblijf die op grond van de Wet Bopz zijn afgegeven zijn bij de inwerkingtreding van de Wzd van rechtswege omgezet in een besluit tot opname en verblijf (artikel 21 Wzd) respectievelijk een rechterlijke machtiging (artikel 24 Wzd).

Komende periode zal deze website extra worden gecontroleerd op onjuistheden. De pagina die betrekking heeft op het overgangsrecht is reeds aangepast.

Informatieproducten op www.dwangindezorg.nl

Naar aanleiding van onder andere de 'co-creatie sessies' met het veld in het najaar van 2018, heeft het ministerie van VWS een aantal partijen de opdracht gegeven om informatieproducten te ontwikkelen. Het gaat hier om informatieproducten voor zowel cliënten, professionals als instellingen.

Daarnaast heeft VWS ook zelf een aantal informatieproducten ontwikkeld en zijn er nog een aantal in ontwikkeling.

Alle deze handreikingen zijn beschikbaar op de  dwangindezorg.nl/wzd/informatieproducten-zorg-en-dwang. De pagina wordt periodiek aangevuld met handreikingen die gepubliceerd kunnen woden. Alle informatieproducten mogen vanzelfsprekend gedownload en gebruikt worden.